Вайна ў лёсе маёй сям'і

Не ржавее і не паддаецца пазалоце толькі адно пачуццё –

Любоу: да зямлі, якую называюць Радзімай, да народа, якому служым, і да дзяцей, якіх нарадзіў.

                І. Шамякін

                Прамінула шасцьдзесят сем гадоў пасля дня Вялікай Пеармогі, але і да сённяшніх дзён мы з жудасцю ўспамінамем пра Вялікую Айчынную вайну. На жаль, войны існавалі заўседы, але толькі адна з іх мае аналаг у сусветнай гісторыі, а імя ёй – Другая Сусветная вайна. Яна пачалася знянацку. Гемранскія войскі за тры тыдні захапілі Польшчу і спыніліся на мяжы з СССР. Амаль год савецкае грамадства жыло ў чаканні вайны. І гэты час наступіў: двадцать другога чэрвеня тысяча дзевяцьсот сорак першага года ў чатыры гадзіны раніцы германскія войскі без паведамлення рушылі на Савецкі Саюз. І пачалася вайна, якая ў аналагах сусветнай гісторыі атрымала назву Вялікая Айчыннай.  Гэта была жудасная вайна, вайна, якая калечыла народы, вайна, якая мяняла лёсы людзей. У тыя страшэнныя гады амаль ніхто не мог з упэўненнасцю сказаць, ці будзе ён жыць нават праз гадзіну. Не мог гэтага сказаць і мой дзядуля.

                Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, майму дзядуле было семнаццаць гадоў. Яго не паспелі забраць у армію, бо немцы даволі хутка авалодалі Мінскам, і ён быў вымушаны застацца ў акупаваным горадзе. Жывучы каля чыгункі, так званай “дарогі смерці”, семнаццацігадовы юнак вельмі часта бачыў, як зімой, на адчыненых платформах, вязлі рускіх ваенапалонных у Міханавічы і Трасцянец. Як яны гінулі ад холаду, або былі застрэлены пры ўцеках. І гэтыя відовішчы толькі дабаўлялі ненавісць да акупантаў.

                Але пайсці ў армію дзядуля змог толькі ў ліпені сорак чацьвертага, калі ў выніку аперацыі Баграціён Чырвонай Арміяй быў вызвалены Мінск. После вызвалення дваццацігадовы Пётр трапіў на курсы кулямётчыкаў, а ў кастрычныіку сорак чацьвёртага на фронт, ў пяхотную дывізію. Разам з ёй вызваляў Заходнюю Еўропу, пакуль у сакавіку сорак пятага дывізія не падышла да горада Гольдап ва Усходняй Прусіі. Там і адбыўся БОЙ, у якім дзядуля ледзь не атрымаў званне Героя Савецкага Саюза ( я пішу ледзь таму, што пры наступленні штаб дывізіі быў разбомблены і амаль усе дакументы згарэлі).

                А справа гата адбылася так:

                Дывізія, пасля маршбраска, заняла вышыню і рыхтавалася да бою. Кулямётчыкі, як вы ведаеце, маюць асобныя акопы, якія знаходзяцца за трыццаць – сорак метраў перад асноўнай абарончай лініяй. Пётр быў першым нумарам пулямётнага разліку. Разам з другім нумарам, які пазней загіну пад абстрэлам, ён умацаваў акоп, зрабіў там запа патронаў,  ежы і вады для свайго “Максіма”. Пался гатай падрыхтоўкі ён вырашыў адпачыць і , пэўна, тут аказала ўплыў вялікая стомленнасць, ён так моцна заснуў, што праспаў загад аб адступленні. У гаты  ж час немцы пачалі мінамётны абстрэл, і нашы палічылі яго забітым. Як казаў сам дзядуля: “Прачнуўся я, вылез з акопа, а нашы траншэі ўсе перакопаны і ў іх чутна нямецкая гаворка”. Тады Пётр і пачаў весці кругавую абарону. Ён абараняўся чатырнаццаць гадзін, маючы толькі сапсаваны кулямёт, два аўтаматы і трафейныя гранаты. І за гэтыя часы ён здолеў адбіць тры атакі. Акрамя таго, паміж атакамі немцы закідвалі якго мінамі, яны не маглі пусціць на яго танкі з-за балоцістай мясцовасці. Бачучы, што ён не здаецца, у часвёртую атаку рушыў Фінскі жаночы батальён. Гата былі адні жанчыны з нажамі ў зубах. Немцы палічылі, што ён не стрэліць па жанчынах, але яны памыліліся.

                Калі пачалася пятая атака, то у дывізіі, нарэшце, заўважылі, што хтосьці вядзе бой за вышіню. Туды была выслана палкавая разведка, якая прымусіла немцаў адступіць. Але дзядуля пачаў страляць і па сваіх, бо ён быў цяжка кантужаны (адна з мін узарвалася за яго спіной і яго раніла ў шыю). Тады разведчыкі абышлі яго ззаду і схапілі.

                Потым дзед месяц быў у шпіталі. Пасля яго зноў адправілі на фронт, удзельнічаў у баях за Кёнексберг, Будапешт.

                Перамогу ён сустрэў у баі за Прагу.

                Як бачым, мой  дзядуля прайшоу нялёгкія ваенныя дарогі. Шмат чаго пабачыў і зведаў: і голад, і холад і, нават, дыханне смерці. Ён меў шмат узнагарод, а за той бой дзядуля быў узнагароджаны медалём “За баявыя заслугі” і Чырвоная зоркай.

                Пасля вайны шмат часу дзядуля працавау трактарыстам у калагасе, дзе так сама меў павагу і ўзнагароды.

                С тысяча дзевяцьсот девяноста пятага года, мы кожнае 9 мая на свята “Дзень Перамогі” усей сям’ей едзім на могілкі да дзядулі. Усе узнагароды на чырвонай падкладцы, баявыя “сто грамм” і спяваем песню “Кацюша”.
              Тольки цяпер я магу разумець, чаму дзядуля давау гуляць з сваiмi узнагародамi частку якiх мы у дзяцiнстве расцяралi, бо той боль, ту жудасць, якую яму знянацку, не спытаушы, прышлося пабачыць на вайне, нi якiмi жалязякамi не закрасiшь и не задарыш, не вярнуць баявых таварышау i не забыць. Няма нiчаго жудасней вайны якая нiколi не сканчаецца. Колькi гарачых кропак на картах, не ведае нiхто! Хто вiнаваты, iмя, фамiлiя, не ведае нixто! Хочацца смяяцца, з таго, што аднi народы з нянацку пачынаюць вiдзяць у суседзях ворага, другiя праз стральбы i стрэльбу адстоiваць свой парог. А зямля та маучыць, её усе адно.